علل و عوامل زمینه ساز : مهم ترین علت می تواند ریفلاکس یا برگشت ادرار از مثانه به کلیههاباشد.که معمولاً در ۳۰ تا ۵۰ درصد دختر بچهها دیده می شود که می تواند هم عامل ایجاد کننده ی عفونت ادراری باشد و هم باعث افزایش عوارض عفونت ادراری خصوصا در بچهها گردد. بنابراین در صورت وجود ریفلاکس، پی گیری ضروری است.علت بعدی این است که بچه از نظر کنترل مثانه مشکل داشته باشد، مانند موارد زیر:اگر بچهای ادرارش را نگه دارد و دیربه دیر به دستشویی برود؛ بچههایی که تند تند به دستشویی میروند و نمی توانند ادرارشان را نگه دارند؛ بچههایی که در طول روز ممکن است یک قطره نم بزنند و لباس خود را خیس بکنند؛ یا بچههایی که دچار یبوست هستند همگی می توانند عوامل زمینه ساز عفونت ادراری باشند.از علل دیگری که کم تر شایع است، وجود مشکلات نخاعی یا انسداد مجاری ادراری در بچههاست.این بیماری بیشتر در دخترها و معمولاً در سنین ۷ تا ۱۱ سالگی دیده می شود. در پسرها در یک سال اول زندگی ممکن است بیشتر دیده شود. مهم ترین عامل عفونت اداری ریفلاکس (برگشت ادرار از مثانه به کلیه) می باشد. این علت می تواند جنبههای ژنتیکی داشته باشد، یعنی عامل زمینه ساز می تواند ارثی باشد، مثلاً اگر پدر و مادر دچار برگشت ادرار از مثانه به کلیهها باشند، تقریباً ۳۰ تا ۵۰ درصد بچههایشان نیز این مشکل را دارا می باشند و اگر یکی از بچهها در خانواده برگشت ادرار داشته باشد، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد بچههای دیگر نیز ممکن است این مشکل را داشته باشند.علایم:علایم عفونت ادراری بستگی به این دارد که درگیری سیستم ادراری محدود به مثانه است یا کلیهها را هم درگیر کرده است. اگر درگیری فقط مثانه باشد، معمولاً علایم به صورت تکرار ادرار، سوزش ادرار، بیاختیاری ادرار، زور زدن هنگام ادرار، بوی بد ادرار و در مواردی وجود تب (معمولاً خفیف و کم تر از یک درجه) می باشد. تشخیص درگیری مثانه آسان است، زیرا علایم بالینی واضحی دارد.توصیه می شود که اگر تب بیش تر از ۲ یا ۳ روز طول بکشد، حتماً آزمایش کشت ادرار برای کودک انجام شود.مشکل تشخیص در مورد بچههایی می باشد که درگیری کلیهها را داشته باشند. متأسفانه عفونت فوقانی دستگاه ادراری که با درگیری کلیهها همراه است، می تواند آسیب رسان و با عوارض بعدی همراه باشد. در علایم بالینی غیر از تب، گاهی هیچ علامت دیگری وجود ندارد. البته در مواردی درد پهلو، بی حالی، تهوع و استفراغ هم هست، ولی گاهی اوقات فقط تب است و علایم دیگری وجود ندارد. اگر بچهای غیر از تب هیچ علامت دیگری نداشت، هم والدین و هم پزشک مربوطه باید به فکر عفونت ادراری باشند. بچههایی که تب بالا دارند و هیچ علامت دیگری ندارند، حدود ۱۰درصد مبتلا به “پیلونفریت”هستند. توصیه می شود که اگر تب بیش تر از ۲یا ۳ روز طول بکشد، حتماً آزمایش کشت ادرار برایشان انجام شود. درمان:وقتی کودک با این علائم مراجعه کرد و آزمایش ادرار داد، اگر جواب آزمایش عفونت را نشان بدهد درمان شروع میشود که عمدتا شامل آنتیبیوتیک است. البته اگر کودک تب داشته باشد و بدحال باشد باید بستری شود و آنتیبیوتیکها را بهصورت تزریقی و از راه سرم دریافت کند اما اگر وضعیت وی به حدی بحرانی نباشد که نیاز به بستری شدن داشته باشد، با تشخیص پزشک میتواند درمان را در منزل و با آنتیبیوتیکهای خوراکی ادامه دهد. اگر کودک تب نداشته باشد ولی به هر دلیلی قادر به خوردن شربت آنتیبیوتیک نباشد باز هم باید بستری شود تا در بیمارستان آنتیبیوتیکها را بهصورت تزریقی دریافت کند. یکی از موارد دیگری که پزشک صلاح میداند کودک را بستری کند، زمانی است که احساس کند مادر به کودک خوب رسیدگی نمیکند و اگر کودک به منزل برود احتمالا مراقبتهای خوبی دریافت نخواهد کرد. بنابراین تصمیم میگیرد که کودک را بستری و از بهبود او اطمینان حاصل کند.
وقتی والدین به عفونت ادراری در فرزندشان شک میکنند، باید او را نزد متخصص کودکان ببرند. کاری که حتما پزشک برای کودک انجام میدهد درخواست آزمایش ادرار است البته اگر کودک بسیار بدحال و تبدار باشد پزشک او را بستری میکند. سایر آزمایشهایی که بنابر تشخیص پزشک در روزهای آینده لازم است انجام شود تهیه عکس رنگی از مثانه (VCUG) یا سونوگرافی کلیهها هستند که برای بررسی سلامت دستگاه ادراری و کلیهها ضرورت دارند.
طول دوره درمان عفونت ادراری نسبتا زیاد و بین ۱۰ روز تا ۲ هفته است. نکته مهم در مورد درمان عفونت ادراری آن است که وقتی درمان به پایان رسید حتما باید پیگیریهای لازم انجام شود تا علت اصلی عفونت ادراری روشن شود. به عبارت دیگر، پزشک از والدین میخواهد که حدودا بین یک تا ۶ هفته بعد از پایان درمان، مجددا کودک را برای پیگیری بیاورند. سپس پزشک باید بررسی کند که آیا سیستم ادراری کودک مشکلی دارد یا خیر. آزمایشهایی مانند عکس رنگی مثانه بعد از اینکه کودک کاملا خوب شد و آزمایش ادرار دیگر عفونتی را نشان نداد، انجام میشوند تا مشکلات احتمالی دستگاه ادراری مشخص شده و درمان شوند. وقتی مشکلات دستگاه ادراری مشخص شد، پزشک تصمیم میگیرد که آیا این مشکلات با بزرگ شدن کودک برطرف میشوند یا نیاز به جراحی دارند. اگر لازم باشد صبر کنیم تا کودک با بزرگ شدنش بهتر شود، پس در این مدت باید آنتیبیوتیکهایی را مصرف کند که از ابتلای مجدد او به عفونت ادراری جلوگیری کنند.
اگر کودک به موقع درمان نشود، ممکن است بافتهای کلیه آسیب ببینند و در آینده مشکلات بدی مثل نارسایی کلیه و فشار خون بالا به سراغ کودک بیاید. بنابراین درمان عفونت ادراری در کودکان نباید به تعویق انداخته شود یا ناتمام رها شود. همچنین بعد از اینکه کودک درمان شد باید حتما پیگیریها و مراجعات بعدی را جدی بگیرید. هدف از این پیگیریها و بررسیها آن است که از بروز عوارض آتی عفونتجلوگیری شود. اگر کودکی دچار عفونت ادراری شود و این عفونت به کلیه او آسیب بزند، این کودک باید تا بزرگسالی از نظر فشار خون و دفع پروتئین در ادرار مورد بررسی قرار بگیرد.
بعد از اینکه عفونت ادراری درمان شد ممکن است لازم باشد کودک برای مدتی مصرف آنتیبیوتیک را ادامه دهد تا از ابتلای مجدد او به عفونت اداری جلوگیری شود. به این کار پیشگیری با آنتیبیوتیک یا پروفیلاکسی میگوییم که با همان آنتیبیوتیکهای معمولی ولی با دوز کمتر انجام میشود. کودکان بهویژه در سنین زیر ۵ سال تا وقتی بهطور کامل از نظر اختلالات ساختاری دستگاه ادراری بررسی نشدهاند باید آنتیبیوتیک مصرف کنند و تا وقتی پزشک اطمینان حاصل کند، دستگاه ادراری هیچ مشکلی ندارد مصرف آنتیبیوتیک باید ادامه پیدا کند. اما اگر دستگاه ادراری مشکل داشت، باید حتما آنتیبیوتیک ادامه پیدا کند. در بعضی کودکان مصرف آنتیبیوتیک برای پیشگیری از عفونتهای بعدی اهمیت ویژهای دارد از جمله کودکان زیر ۶ ماه، کودکانی که سابقه عفونت ادراری داشته باشند، کودکانی که برگشت ادرار دارند، کودکانی که بررسی دستگاه ادراری آنها نشاندهنده انسداد است، یا کودکانی که به هر دلیل سیستم ایمنی ضعیفی دارند. به علاوه کودکانی که مکررا مبتلا به عفونت ادراری میشوند ولی در عین حال هیچگونه مشکلی در سیستم ادراری شان ندارند، آنها هم باید آنتیبیوتیک را برای مدت طولانی مصرف کنند.