دندان قروچه در کودکان (Bruxism)

دندان قروچه اصطلاحی است برای دندان قروچه یا فشردن فک ها. دندان قروچه اغلب در مراحل خواب عمیق یا زمانی که بچه ها تحت استرس هستند رخ می دهد. طبق تحقیقات به عمل آمده، این عارضه در پسربچه ها بیشتر از دختربچه ها گزارش شده است. ردیف شدن نامناسب دندان ها یا تماس غیرطبیعی بین دندان های پایینی و بالایی، کمبودهای تغذیه ای، مشکلات اضطراب و استرس کودکان، انگل های دستگاه گوارش، آلرژی و… از علت های این اختلال برشمرده شده است. این عارضه رفتاری مربوط به استرس های روحی است که کودک در طول روز داشته است و در هنگام شب موجب بروز دندان قروچه در خواب می شود. دندان قروچه درمان دارویی ندارد،  توصیه می شود کودکان در شب به هیچ عنوان از مواد کافئین دار مثل شکلات و چای استفاده نکنند. طی تحقیقات جدید مشخص شده در صورتی که دندان قروچه ناشی از استرس و ناراحتی های عصبی باشد  این عارضه تا سن ۱۲ سالگی برطرف می شود و والدین باید کودک خود را از لحاظ سلامت دندان زیر نظر پزشک متخصص قرار دهند
علل دندان قروچه :
متخصصان همیشه مطمئن نیستند که چرا دندان قروچه رخ می دهد. در برخی موارد ، کودکان ممکن است دندانهای بالا و پایین به درستی تراز نشده باشند. بچه ها ممکن است دندان های خود را به عنوان راهی برای تسکین درد بکشند ، همانطور که ممکن است عضله ای را بمالند.
استرس – معمولاً تنش عصبی یا عصبانیت – علت دیگری است. به عنوان مثال ، یک کودک ممکن است نگران امتحان درسی مدرسه یا تغییر (خواهر و برادر جدید یا معلم جدید) باشد. حتی مشاجره با والدین و خواهر و برادرها می تواند باعث ایجاد استرس کافی شود تا دندان قروچه یا فشردن فک را سریعتر کند.
برخی از کودکان بیش فعال نیز دچار دندان قروچه هستند. و گاهی اوقات کودکانی که شرایط پزشکی دیگری دارند (مانند فلج مغزی) یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند ، می توانند دچار دندان قروچه شوند.
بسیاری از موارد دندان قروچه بدون هیچ عارضه ای شناسایی نمی شوند ، در حالی که موارد دیگر باعث سردرد یا گوش درد می شوند. اما معمولاً صدای مربوط به دندان قروچه (Bruxism) برای سایر اعضای خانواده بیشتر آزاردهنده است.
در برخی موارد ، ساییدن و فشار دادن مینای دندان می تواند باعث از بین رفتن مینای دندان ، افزایش حساسیت به دما و ایجاد درد شدید در صورت و مشکلات فک مانند بیماری مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود.
بسیاری از کودکانی که دندان قروچه دارند حتی از آن آگاه نیستند ، بنابراین اغلب خواهر و برادرها یا والدین هستند که مشکل را تشخیص می دهند.
در صورتی که هنگام خواب کودک شما صداهای سنگینی ایجاد می کند.
شکایت از درد فک یا صورت بعد از بیدار شدن در صبح
درد با جویدن دارد
و اگر فکر می کنید کودکتان در حال ساییدن دندان های خود است ، به پزشک متخصص کودکان و دندانپزشک مراجعه کنید ، که دندان ها را از نظر مینای خرد شده و ساییدگی های غیرمعمول مورد بررسی قرار می دهد.
در صورت مشاهده آسیب ، دندانپزشک و یا پزشک کودک خود ممکن است چند سوال از کودک شما بپرسد ، مانند:
قبل از خواب چه احساسی دارید؟
آیا نگران چیزی در خانه یا مدرسه هستید؟
از دست کسی عصبانی هستید؟
قبل از خواب چه می کنید؟
این معاینه به دندانپزشک و متخصص کودک کمک می کند که ببیند علت آناتومیکی (نامرتبی دندان ها) یا روانی (استرس) است و برنامه درمانی موثری ارائه دهد.درمان دندان قروچه
در مواردی که ساییدگی و فشردن صورت و فک کودک را دردناک می کند یا به دندان ها آسیب می رساند ، دندانپزشکان ممکن است محافظ مخصوص شب را تجویز کنند.

دندان قروچه شبانه: در این حالت دندانپزشک برای شما وسیله ای به نام «نایت گارد» می سازد که نوعی پروتز متحرک از جنس پلاستیک مقاوم است که با قالب گیری از دندان شخص ساخته می شود و باید شب ها در دهان قرار دهید. این وسیله باعث جلوگیری از فشارهای نادرست و مضر روی دندان ها می شود. البته در بسیاری موارد، استفاده از این وسیله، به مرور باعث کاهش و حذف عادت دندان قروچه های شبانه نیز شده است. قیمت این وسیله زیاد گران نیست و استفاده از آن جهت پیشگیری از عواقب دندان قروچه ضروری است.

کمک به کودکان مبتلا به دندان قروچه چه علت فیزیکی و چه روانی باشد ، بچه ها ممکن است با آرامش قبل از خواب ، دندان قروچه را کنترل کنند – برای مثال ، با دوش گرفتن یا دوش گرفتن با آب گرم ، گوش دادن به چند دقیقه موسیقی آرامش بخش یا خواندن کتاب.
برای دندان قروچه ناشی از استرس ، در مورد آنچه باعث ناراحتی فرزند شما می شود بپرسید و راهی برای کمک پیدا کنید.
اگر موضوع پیچیده تر است ، مانند نقل مکان به یک شهر جدید ، نگرانی های فرزند خود را مورد بحث قرار دهید و سعی کنید هر گونه ترس را کاهش دهید. اگر نگران هستید ، با پزشک متخصص کودک خود صحبت کنید.

اضطراب در کودکان

نحوه بروز اضطراب در کودکان در مقایسه با بزرگسالان متفاوت است و علائم خاص خود را دارد، ولی باید توجه کنیم که نباید از اضطراب کودکان بسادگی گذشت و کودکان مضطرب را به حال خود رها کرد.

عامل ژنتیک از مهم‌ترین دلایل بروز اضطراب در کودکان است. همچنین درگیری با همسالان، وجود مشکلات خانوادگی و دعوا و مشاجره‌های والدین، ترس از جداشدن از والدین یا دوستان یا تغییر مکان زندگی از عواملی است که می‌تواند موجب بروز اضطراب در کودکان شود.

علائم استرس و اضطراب اگر اندک باشد، نگران‌کننده نیست، ولی اگر این علائم افزایش یابد، به والدین توصیه می‌شود حتما درباره کودک خود با متخصص کودکان مشورت کنند و نظرروانپزشک و روان‌شناس را جویا شوند، چرا که این اضطراب می‌تواند در بزرگسالی او ادامه یابد.

تمام کودکان اضطراب و بی قراری را تجربه می کنند. در بیشتر مواقع از یک کودک طبیعی انتظار می رود که زمان زیادی را در حال شور و شوق، بی قراری و کنجکاوی باشد. برای مثال کودکان، زمانی که ۹ ماه از سال را به خاطر رفتن به مدرسه از والدین خود جدا می شوند، دارای دلواپسی و اضطراب خاصی هستند. در مورد بچه های کوچکتر این حالت ، گاهی اوقات به ترس نیز تبدیل می شود. ( مثل ترس از تاریکی ، از طوفان ، از حیوانات و یا از چیزهای بزرگ و قوی ). اگر قبل از شروع این هیجانات این نوع رفتارها مثل جدا شدن از والدین، نشاط در مدرسه و یافتن دوست در اعمال بچه ها گنجانده شود، والدین به راحتی می توانند ارزش های آنها را در زمان وقوع آن برای کودکان توضیح داده و آنها را متقاعد کنند. این روش توسط روانشناسان قدیمی پیشنهاد شده است. یک نوع از این اضطرابها و نگرانی ها که ترس از جدایی نام دارد به شدت احتیاج به درمان و مراقبت دارد از علائم آن :

۱. داشتن ترس همیشگـــی و دائم درباره سلامت و امنیت والدین خود
۲. امتناع کــــردن از رفتن به مدرسه
۳. دل دردهای دائم و مستمـــر و یا شکایت از دردهای جسمــــی دیگـــر
۴. نگــــرانی های فوق العاده ، زمان خوابیدن
۵. متکــــی و وابسته بودن به دیگـــران
۶. تــــرس و وحشت زیاد زمــــان جدا شدن از والــدین
۷. وحشت کــردن یا کابـــوس دیدن در زمان خواب

نوع دیگری نگرانی و اضطراب زمانی است که کودک از چیز خاصی میترسد مثلاً از سگ، حشرات و یا هر چیز خاص دیگری و این ترس باعث استرس و هیجانی در دورن کودک میگردد. گاهی، بعضی از این کودکان از دیدن و یا صحبت کردن با افراد جدید و ناشناس وحشت دارند. این بچه ها به سختی میتوانند برای خود دوستان جدیدی پیدا کنند و یا با هر شخص دیگری به جز اعضای خانواده شان ارتباط برقرار سازند. بچه های دیگری که از این اضطرابها رنج میبرند شاید :

۱. نگرانـــی های زیادی در مـــورد هر چیزی قبل از وقوع اتفاق آن دارند .
۲. درباره مدرسه رفتن ، با کســـی دوست شدن و ورزش کـــردن استرس دارند .
۳. افکار مشوش و عکس العملهای عصبی دارند ( مشغولیت ذهنـــی ).
۴. از اینکه خطا و یا اشتباهــــی کنند ، مـــی ترسند .
۵. از اعتمـــاد به نفس فــــوق العاده کمـــی بــــرخوردارند .

کودکانی که دارای استرس و اضطراب هستند دچار تنشها و دلواپسی های زیادی می شوند . نگرانی های آنها گاهی اوقات به اندازه ای می رسد که دیگر قادر به انجام دادن کاری و یا تصمیم گرفتن و حتی فکر کردن در مورد مسائل اطراف خود نمی باشند . کودکان مضطرب ، اغلب کودکانی ساکت ، عصبی ، شاکی ، ناراضی و کم طاقت هستند . و اغلب درباره همه چیز مشکل دارند . والدین این کودکان باید بسیار هوشیار بوده و به نشانه های عصبی بودن و اضطراب داشتن در کودکان خود دقت کنند ، تا پس از شناخت سریع و به موقع ، مانع از پیشرفت این حالتها شوند . این موضوع که باید به سرعت باعث کاهش ترس و اضطراب در کودکان شویم ، اهمیت زیادی دارد .

اگر با متمرکز شدن بر روی رفتارهای کودک خود به وجود اضطراب و نگرانی در درون او پی بردید، به سرعت با یک متخصص کودک و نوجوان و  روانشناس  که در مورد سلامت فکری و معالجه آن تجربه و مهارت لازم را داشته باشد، مشورت کنید. با مراقبتهای ویژه؛ مشکلات اضطراب و استرس را در کودکان خود از بین ببرید. این مراقبتها به زودی مانع از بوجود آمدن مشکلاتی، از قبیل نداشتن رابطه دوستی با دیگران، شکستها و ضربه های اجتماعی و درونی، کمبود شدید اعتماد به نفس در آینده خواهد شد. این مراقبتها متشکل از روان درمانی های انفرادی، معالجات و روان درمانی های خانوادگی، مراقبتهای رفتاری و مشاوره در مدرسه می باشد .

ناخن جویدن در کودکان

ناخن جویدن در دختران حدود ۱۱ سالگی به بیشترین حد خود می‌رسد. جالب این‌که تقریباً ۲۰ درصد نوجوانان کماکان درگیر این مشکل هستند و ۲۰ – ۱۰ درصد این عده نیز تا بزرگسالی عادت ناخن جویدن را حفظ می‌کنند. جویدن ناخن نه تنها منظره ناخوشایندی دارد بلکه موجب بیماری کودک نیز می‌شود.جویدن ناخن‌ها به ویژه تا ته پوشش شاخی ناخن منجر به خونریزی می‌شود و پوست را مستعد تماس با میکروب‌ها کرده و خطر ابتلا به عفونت را در این ناحیه افزایش می‌دهد.به علا‌وه وقتی کودک ناخن‌های پر از میکروب را وارد دهان می‌کند خطر ابتلا به امراض مختلف برای وی افزایش پیدا می‌کند. علت چیست؟ یکی از باورهای رایج این است که فشارهای عصبی و تنش‌های روزانه موجب ناخن جویدن در کودکان و نوجوانان می‌شود، این باور که تا حد زیادی نیز درست است موجب شده گروهی از روان شناسان بر این باور باشند که نفس «جویدن ناخن» عادتی زشت و ناپسند نیست، بلکه تنها راهکاری برای رهایی از تنش و استرس در کودک است.
عصبانیت بیش از حد ناشی از فشارهای روحی و اضطراب برای تسکین ناراحتی‌ها، دلواپسی و تضاد‌های فکری، بلا تکلیفی به خاطر درگیری با والدین، امتحانات، پاسخ دادن به معلم، تماشای فیلم‌های ترسناک، تقلید از دیگران، والدین، دوستان،هیجان بیش از حد و عکس‌العمل خصومتی در مقابل والدین و دیگران از دیگر علل جویدن ناخن محسوب می‌شود. راه جلوگیری علت را رفع کنید: منتظر پاسخ کودکتان که چرا ناخن‌هایش را می‌جود نباشید و او را به خاطر انجام این عمل سرزنش نکنید،. توجه کنید کودکتان درچه موقعیت‌هایی این عمل را انجام می‌دهد. جست جو کنید که چه مساله‌ای باعث شده است آرامش و امنیت کودکتان را به هم بزند. آن را دریابید، این تلاش شما برای پی بردن به مشکل کودک و توجه به حل آن می‌تواند بزرگترین گام برای از بین بردن اختلال ناخن جویدن باشد.
ناخن‌ کودک را کوتاه کنید: کوتاه کردن ناخن‌های بلند به کودکان در زمینه ترک این عادت بسیار کمک می‌کند. ناخن‌های کوتاه شده کمتر جویده می‌شوند، سعی کنید هرچند روز یک بار ناخن‌های کودک را بگیرید و سوهان بزنید. دعوا نکنید: هیچگاه کودک را بخاطر ناخن جویدن دعوا نکنید بلکه توجه او را از جویدن ناخن دور کنید. کودک باید احساس خوبی نسبت به خود پیدا کند.شرمنده کردن سرزنش، تحقیر، تهدید و تنبیه کودک هیچ اثری درمانی ندارد بلکه عادت را تشدید می‌کند و باعث اختلالات دیگر نیز می‌شود. به جای این‌کار به او اعتماد به نفس بدهید. حواس کودک ر ا پرت کنید: سعی کنید حواس کودک را هنگام جویدن ناخن پرت کنید، از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند درست کردن کاردستی یا کشیدن نقاشی روش خوبی برای این‌کار است. فلفل نزنید: کارشناسان معتقدند پاشیدن فلفل یا مالیدن مواد تلخ به انگشتان و ناخن کاربردی در درمان این مشکل ندارد.